Yazan ve derleyen EKREM GÜNAYDIN
İzinsiz iktibas edilemez.
70'li yılların okul hayatı, siyah önlükle, demokratik seçim uygulamasıyla, tek tip olma anlayışıyla ve daha birçok unsurla imtiyazsız sınıfsız bir gençlik kitlesi yaratmayı amaçlamış olsa da, birçok iyi niyetli kural bile ayırımlara yol açtı, ihbarı, ispiyonu teşvik etti.
Örneğin ilerici öğretmenlerin "onur kolu", tutucu öğretmenlerin "haysiyet divanı" diye adlandırdıkları bu kola, genellikle sınıfın en onurlu, kişilikli çocukları değil; en itaatkâr, ispiyonculuk ve muhbirlik eğilimleri yüksek, bencil çocukları seçilirdi.
Bir tür ayrıcalık kazanırlar; bunun karşılığında sigara içen, okuldan kaçan arkadaşlarını ihbar etmeleri istenirdi.
Temizlik kolu üyelerinin görevi temizliği teşvik etmek, sınıfın ve çevrenin temiz olmasına dikkat etmek iken, bu kola sınıfın en sessiz ve yoksul kızları seçilir ve tahtanın temizliği bizzat onlara yaptırılırdı.
Kızılay kolu bayramlarda Kızılay pulu satar, gezi ve inceleme kolu üyeleri öğretmenlerin bahar pikniği düzenlemelerini seyrederlerdi.
Sağlık kolu okulun ilkyardım dolabından sorumlu tutulurdu.
Küçücük çocukların ruhunu yaralayan bir başka uygulama da, okumayı söken çocuğun göğsüne kırmızı kurdele takılmasıydı.
Bazı öğretmenler bunun okumayı sökmeye teşvik amacı taşıdığını iddia ediyorlardı ama okumayı henüz sökememiş olduğu için bütün sınıfın göğsünde kırmızı kurdele varken, hâlâ kurdelesi olmayan çocuğun aptal muamelesi görmesine, arkadaşlarından ve okuldan nefret etmesine neden oluyordu.
Bu nedenle bazı öğretmenler de bir-iki gün arayla bütün öğrencilere kırmızı kurdele takarak bu ayırımı ortadan kaldırırlardı.
Eğitsel kollar her zaman ve bütün okullarda hep kötü niyetli değildi.
Bazı öğretmenler bunu öğrencilerin yararına kullanırlar, onların sosyalleşmelerini ve gelişmelerini sağlarlardı.
Okul veya sınıf gazetelerini kendilerini teşvik eden öğretmenlerinin sayesinde çocuklar çıkarır, tiyatro grupları kurulur, oyunlar sahnelenir, dans grupları oluşturulur, deprem, sel gibi toplumsal felaketlerde bu kollar yardım toplarlardı. Kâğıt üzerinde her şey şık duruyordu da, uygulamaya gelince genellikle sapıyordu.
(Fotoğraf: Batman Lisesi Orta Okul Kısmı Fen Bilgisi Öğretmeni Fatma Aydın ve Halil Topçu)