BU SAYILARIN BİR DİLİ OLMALI

23-03-2021

Uygarlıkların gelişmesinde rakamlar, sayı saymak ve hesap yapmak önemli buluşlardı. Sümerlerden itibaren kullanılan ilk rakamlardan günümüzün rakamlarına kadar pek çok sistem kullanıldı. 13. Yüzyıldan 18. Yüzyıla kadar kullanılan Sisteryen rakamlarını ise kimse hatırlamıyor.
Geçmişte dünyanın farklı yerlerinde farklı alfabeler kullanılıyordu. 13. yüzyılın sonlarında, şu anda Fransa ve Belçika arasındaki sınır bölgesinde, Sisteryen rahipler tarafından geliştirilen bir sayı sistemi vardı. Katoliklerin bir kolu olan Sisteryen manastır rahiplerinin geliştirdiği bu işaretler, Avrupa’da en az iki yüz yıl manastırlarda kullanıldı. Bugün bizim anlayamadığımız sayıların gizemi 20 yıl önce çözüldü.
1991’de İngiltere’nin başkenti Londra’daki Christie’s Müzayede Evi 14. yüzyılda İspanya’da yapıldığı tahmin edilen, gökbilimcilerin yıldız ve gezegenlerin yüksekliğini ölçmekte kullandıkları usturlap aleti yüzeyine kazılı esrarengiz sembolleriyle dikkat çekti. Fransa’nın kuzeyindeki Normandiya bölgesinden aynı dönemlere ait bir el yazmasında benzer işaretleri gören İngiliz tarihçi David A. King araştırmaya başladı. Sonuçta, artık kimsenin bilemediği bu işaretlerin Sisteryen rakamları olduğu ortaya çıktı.13. yüzyılda Katoliklerin bir kolu olan Sisteryen manastır rahiplerinin Avrupa’da geliştirdiği bu işaretlerin, Avrupa’da en az 200 yıl manastırlarda kullanılan rakamlar olduğu ve Sisteryen rahipleri tarafından geliştirdikleri belirlendi. O dönemlerde Roma rakamları yerine Arapça rakamlar öne çıkmaya başlamıştı. Yeni sistemin yaygın kabul görmesi ise yüzyıllar alacaktı. Manastır rahipleri ise bu tartışmalardan kendilerini soyutladı. Yeni sayı sistemini geliştirdiler. İngiltere’den İtalya’ya, İspanya’dan İsveç’e kadar birçok ülkede rahipler arasında alternatif sayılar kullanıldı. Roma rakamlarının aksine, tek bir işarette bir rakamın ifade edilmesi nedeniyle ilgi de görmüştü. Ancak, Roma rakamları gibi, Sisteryen rakamlarla da çarpma ve bölme yapması kolay değildi. Rahipler, sisteryen rakamları; el yazmaları sayfalarını ve öğeleri numaralandırmak, tarihlerdeki yıl sayıları ve müzik notalarını numaralandırmak için kullandılar. King’in yaptığı araştırmaların sonuçlarına göre; unutulan bu rakamlar sadece Hollanda’da 18. yüzyıla kadar şarap fıçılarındaki miktarı göstermek için ve ölçüm çubuklarında kullanıldı. Ayrıca, 1780’de masonlar, 20. yüzyılda ise milliyetçi Alman folklor yazarları bu rakamları kullanmayı yıllar sonra yeniden tercih etti.
Geçmişte dünyanın farklı yerlerinde farklı alfabeler kullanılıyordu. 13. yüzyılın sonlarında, şu anda Fransa ve Belçika arasındaki sınır bölgesinde, Sisteryen rahipler tarafından geliştirilen bir sayı sistemi vardı. Katoliklerin bir kolu olan Sisteryen manastır rahiplerinin geliştirdiği bu işaretler, Avrupa’da en az iki yüz yıl manastırlarda kullanıldı. Bugün bizim anlayamadığımız sayıların gizemi 20 yıl önce çözüldü.
1991’de İngiltere’nin başkenti Londra’daki Christie’s Müzayede Evi 14. yüzyılda İspanya’da yapıldığı tahmin edilen, gökbilimcilerin yıldız ve gezegenlerin yüksekliğini ölçmekte kullandıkları usturlap aleti yüzeyine kazılı esrarengiz sembolleriyle dikkat çekti. Fransa’nın kuzeyindeki Normandiya bölgesinden aynı dönemlere ait bir el yazmasında benzer işaretleri gören İngiliz tarihçi David A. King araştırmaya başladı. Sonuçta, artık kimsenin bilemediği bu işaretlerin Sisteryen rakamları olduğu ortaya çıktı.13. yüzyılda Katoliklerin bir kolu olan Sisteryen manastır rahiplerinin Avrupa’da geliştirdiği bu işaretlerin, Avrupa’da en az 200 yıl manastırlarda kullanılan rakamlar olduğu ve Sisteryen rahipleri tarafından geliştirdikleri belirlendi. O dönemlerde Roma rakamları yerine Arapça rakamlar öne çıkmaya başlamıştı. Yeni sistemin yaygın kabul görmesi ise yüzyıllar alacaktı. Manastır rahipleri ise bu tartışmalardan kendilerini soyutladı. Yeni sayı sistemini geliştirdiler. İngiltere’den İtalya’ya, İspanya’dan İsveç’e kadar birçok ülkede rahipler arasında alternatif sayılar kullanıldı. Roma rakamlarının aksine, tek bir işarette bir rakamın ifade edilmesi nedeniyle ilgi de görmüştü. Ancak, Roma rakamları gibi, Sisteryen rakamlarla da çarpma ve bölme yapması kolay değildi. Rahipler, sisteryen rakamları; el yazmaları sayfalarını ve öğeleri numaralandırmak, tarihlerdeki yıl sayıları ve müzik notalarını numaralandırmak için kullandılar. King’in yaptığı araştırmaların sonuçlarına göre; unutulan bu rakamlar sadece Hollanda’da 18. yüzyıla kadar şarap fıçılarındaki miktarı göstermek için ve ölçüm çubuklarında kullanıldı. Ayrıca, 1780’de masonlar, 20. yüzyılda ise milliyetçi Alman folklor yazarları bu rakamları kullanmayı yıllar sonra yeniden tercih etti.

 

SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?