Sevgili Sonsöz gazetesi okurları yumurtanın anne sütünden sonraki en iyi protein kaynağı olduğunu ve örnek protein olarak nitelendirildiğini biliyor musunuz? Beslenmemizde en önemli yeri olan yumurta protein kalitesi en yüksek olan yiyecektir. Yumurta proteinlerinin %100 oranında vücut proteinlerine dönüştüğü bilinmektedir.
Yumurtanın besin öğelerinin tamamına yakını insan metabolizması tarafından kullanılabilir. Bu nedenle yumurta proteini örnek protein olarak değerlendirilir.
Bir orta boy yumurta yaklaşık 50 gram ve düşük kaloriye sahip, ortalama 70 kaloridir. Son yapılan çalışmalarda sabah kahvaltıda yumurta yemenin kişiyi daha uzun süre tok tuttuğunu göstermiştir.0-3 yaş grubu üzerinde yapılan bir çalışmada yumurta tüketen çocukların zeka seviyelerinde büyük ölçüde artış gözlenmiştir.
Yumurta sarısı kolesterolden zengin olmasına rağmen bilinenin aksine kan kolesterolünü yükseltici etkisi diğer doymuş yağ kaynaklarından daha düşüktür. Ayrıca tahıl grubu besinler ile yumurta tüketildiğinde (örneğin; makarnaya eklenirse, börek yapımında kullanılırsa gibi) protein kalitesini arttırır.
Yumurtanın sarısı demir, A ve B grubu vitaminlerden zengindir. Protein kalitesi yüksek olduğu için yumurta alerjisi olmayan çocukların ve tamamlayıcı beslenmeye geçen bebeklerin yumurta tüketmesi son derece yararlıdır. Bebek ve çocukların, hamilelerin, sporcuların her gün; şeker hastalığı, kolesterol veya tansiyon yüksekliği, karaciğer yağlanması veya safra kesesi problemi olanların ise diyetisyen kontrolünde yumurtayı farklı günlerde olmak koşulu ile haftada 2-3 adet et seçeneği olarak tüketmesi önerilebilir.
Beslenme yetersizliği olan çocuklarda 2-3 adet yumurta beyazını haşlanmış olarak veya sebze yemeği veya muhallebi gibi besinlere katarak çocuğa tükettirmek protein takviyesi açısından oldukça önemlidir. Herhangi bir hastalığı olmayan, sağlıklı bireyler günde bir tane rahatlıkla tüketebilir.(Sağlık sorunu olan bireylerde miktarı hastalığa göre belirlenmelidir.)
Yumurta demir yönünden de zengin bir besindir. Ancak kahvaltıda yumurta yanında çay tükettiğimizde vücudumuz bu demirin faydalarına veda etmiş oluyor. Bu yüzden çay tüketimimizi yumurta yedikten 1 saat sonra ve çayınıza limon koyarak tüketmenizi öneririm. Neden mi limon dedim? C vitamini içeriği dolayısıyla. C vitamini demirin emilimini 2-3 kat arttırır.
Bu nedenle yumurta tüketirken yanında C vitamininden zengin besinler tüketmekte fayda var.(C vitamininden zengin besinler; biber, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuşburnu çayı, turunçgiller gibi)
Yumurta bayatsa ve uzun süre pişirilirse yumurta sarısının etrafında yeşil renkte demir kükürt (sülfür) halkası oluşur. Yumurta sarısının etrafında oluşan yeşil halka demir emiliminin azalmasına sebep olur. İdeal yumurta haşlama süresi kaynamaya başladıktan sonra 5-8 dakikadır. Uzun pişirilen yumurtaların sindirimi güçleşir ve uygulanan pişirme yöntemine göre B grubu vitaminlerde kayıplar oluşur.
Yumurtanın taze ya da bayat olduğunu anlamanın en etkin yolu, tuzlu suya koymaktır. Eğer tuzlu suda yüzüyorsa yumurta bayattır. Tuzlu suda dibe çöken yumurta ise taze demektir.
Yumurtanın içerisinde bulunan lesitin, diğer protein kaynaklarından onu en çok ayıran özelliktir.
Ette lesitin bulunmaz. Lesitinin, beyin işlevlerinin düzenlenmesi, karaciğer yağlanmasını önleyici ve koruyucu olmak gibi fonksiyonları vardır.
Çatlak ve kırık yumurtalar satın alınmamalıdır. Çünkü çatlak ve kırık şekilde satın alınan yumurtalar çabuk bozulur ve mikroorganizmaların oluşumuna neden olurlar.
Yumurtanın kabuğu temiz, düzgün görünümde, az pürüzlü ve sağlam olmalıdır. Yumurtalar evde buzdolabında ve alınan karton kutusu içerisinde, yıkanmadan saklanmalıdır. Yıkandığında doğal koruyucu yapısını kaybeder. Bu nedenle yumurta kullanılacağı zaman yıkanmalıdır. Buzdolabında diğer yiyeceklerle teması önlenmelidir.
Yumurta içeren tüm tarifelere pişirme işlemi uygulanmalıdır. Çiğ yumurtanın hem sinirimi zor hem de bakteri bulaşma riski vardır. Salmonella enfeksiyonları en çok rastlanılanıdır. Salmonella enfeksiyonları hamile, bebek, çocuk ve yaşlılarda öldürücü riske sahiptir. Çiğ yumurtanın beyazındaki avidin, sarısındaki B grubu vitaminlerden biyotini bağlayarak kullanılmasını engeller. Bu nedenle yumurtanın pişirilerek yenmesi daha doğrudur.
Yumurtanın farklı renklerde olması ise tavuk ırklarının farklı olmasından kaynaklıdır ve farklı renkteki yumurtalar kıyaslandığında besin değeri açısından hiçbir fark bulunmamaktadır.
Yumurta harika bir besin ve protein kaynağı.Kahvaltınızın yumurtasız kalmaması dileğimle..Sağlıklı günler dilerim.
