Yazan ve derleyen EKREM GÜNAYDIN
İzinsiz iktibas edilemez.
Türkçe konuşmayı 10 yaşlarında öğrendi. Arapçayı ise, eşi ve çocukları arasında geçen konuşmalar sayesinde öğrendi. Hiç okula gitmedi ama büyük bir azimle okuma yazmayı öğrendi. Zamanla okuma yazma konusunda kendini o kadar geliştirdi ki artık resmi yazışmaları büyük bir ustalıkla yapmaya başladı.
BATMAN RAFİNERİSİNDE ELEKTRİKÇİ OLARAK ÇALIŞMAYA BAŞLADI
1954 yılında Siirt’te bir yıl süreyle sinema makinisti olarak çalıştı. Sinemada çalıştığı süre içerisinde elektrik mesleğini öğrendi. Batman Rafineri’sinde ihtiyaç duyulan elektrikçi kadrosuna müracaat etti, işe alınınca Batman’a yerleşerek rafineride çalışmaya başladı.
Amerika’dan gelen mühendis ve teknisyenlerle çalışma olanağı buldu. Bu olanak, mesleki gelişiminde önemli bir yer tuttu.
TEKNİK ADAMLAR, BATMAN’DA İNCELEMELER YAPIYORDU
Rafineride yapılan kuvvet santralı Amerika’daki standartlardaydı. Henüz Türkiye’nin hiçbir yerinde çevrim santralı yok iken, Batman’daki TPAO yerleşkesinde bulunan Kuvvet/ Çevrim Santralı, Amerika’daki gibi hem elektrik üretiyor hem de yerleşkenin ısıtmasını sağlıyordu. Bu yönüyle düşünüldüğünde ülkenin en geri kalmış bölgesinde, ülkenin en modern yerleşkesinin varlığı ve icraatları, oldukça ilginç bir portre çiziyordu. Öte yandan yurt içi ve yurtdışından Batman’a gelen teknik adamlar da Batman’ın sosyo-kültürel gelişimine önemli katkı sunuyordu.
SAİT RAMANLI’NIN İSTEĞİ İLE RAFİNERİDEN AYRILIP BELEDİYEYE GEÇTİ
Batman’ın ilk elektrikçisi Mehmet Kadak, Rafineride 3 yıl çalıştıktan sonra, Belediye Başkanı Sait Ramanlı’nın isteği üzerine 1958 yılında rafineriden ayrılıp Batman Belediye’sinde çalışmaya başladı. O yıllarda belediyelerin asli görevleri arasında elektrik dağıtım ve tahsilat işleri de vardı. Mehmet Kadak, Batman Belediyesi’nin elektrik nakil şebekesinin yapım ve onarımının yanı sıra evlerin elektrik tesisatını da yapmaya başladı. Bu süre zarfında Batman’ın elektrikçi ustası olacak birçok kişiyi mesleğe kazandırdı. Bunlardan biri de ustasının mesleğini ileri götüren, ardından başarılı bir işadamı olan ancak genç yaşında trafik kazası geçirerek vefat eden Rahmetli Nevzat Günaydın’dı. Yetiştirdiği ustalar hem Batman’da hem de ülkenin değişik şehirlerinde mesleklerini sürdürdü.
BATMAN’IN ELEKTRİĞİ, 2 JENERATÖRDEN SAĞLANIYORDU
Hızlı büyüyen Batman’a, mevcut elektrik şebekesi yeterli olmuyor, ilaveler yapılması gerekiyordu. Batman’ın enerji ihtiyacı, bir süre iki adet devasa jeneratörlerle sağlanmaktaydı. Jeneratörler, Cumhuriyet Meydanı’nın da bulunan Atatürk Anıtı’nın solunda yer alan iki katlı Ziraat Bankası’nın hemen arkasında bulunuyordu. Bu jeneratörlerin gürültüsü çok uzaklardan bile duyuluyordu. Mehmet Kadak, rafineride edindiği deneyimle, bu jeneratörlerin bakım ve işletim operatörlüğünü de yaptı.
MESLEĞİNİ, ÇOCUKLARINA DEVRETTİ
Yıllar sonra Mehmet Kadak, mesleğini, büyüyen çocuklarına teslim etti. Yetiştirdiği tüm ustalara ve çocuklarına en önemli öğüdü “akşamları size gelip yardım isteyen hiç kimseyi karanlıkta bırakmayın, hemen gidin ve asla arıza ücreti almayın” oldu. Ustalık hakkını da bu öğütle sınırlamıştı.
MEHMET USTA, YERİNİ MEHMET BAŞKANA BIRAKTI
1971 yılında Belediye’de örgütlenen Genel İş Sendikası Batman Şube Başkanlığı’na seçilen Kadak, uzun yıllar bu görevi yürüttü. Böylece “Elektrikçi Mehmet Usta” namı, yerini zamanla “Mehmet Başkan”a bırakmış oldu.
HAKKINDA AÇILAN DAVA, BERAATLA SONUÇLANDI
1974 Yılında Ankara’da yapılan Genel İş Genel Merkez Kongresi’nde, genelde ülke, özelde Batman’daki işçilerin yaşam koşulları ve işçi haklarıyla ilgili sunum yapan Kadak, hakkında yaptığı konuşma gerekçe gösterilerek dava açıldıysa da beraatla sonuçlandı.
KANSERE YENİK DÜŞTÜ
12 Eylül darbesiyle kapatılan sendikanın faaliyete başlamasıyla, Batman Şubesini tekrar açan Kadak, kongre hazırlıklarını yapıp yeni yönetim seçilene kadar kurucu başkanlık yaptı.
Her ne kadar mesleğinden uzak kaldıysa da bu süre içinde elektrik mesleğini hep yüreğinde taşıdı. 1998 yılında akciğer kanseri teşhisiyle Ankara’da 6 aylık tedavi gören Mehmet Kadak, 21 Aralık 1998 yılında kansere yenik düştü. Çocukları, Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (Tedaş) bünyesinde, Ankara, İstanbul ve yurtdışında baba mesleğini devam ettirmektedir.
Ekrem Günaydın’a ulaşmak için:
https://www.facebook.com/ekrem.gunaydin
HAZIRLAYAN: EKREM GÜNAYDIN
