Bayram Ayhan ile Halkın Sesi adlı köşemizde bu hafta berber ve kuaförleri dinledik.
Genel olarak belgesiz açılan berberlerin oluşturduğu haksız rekabet, denetim yetersizliği, kayıt dışı berberlerin artmasından dolayı müşteri potansiyelinde yaşadıkları düşüşü dile getiren meslek erbapları, oda kurmayı, kayıt dışı berberlerin resmiyete geçmesini, çalışma gün saatlerinin belirlenmesini ve fiyat politikalarında birlik istediklerini ifade ettiler.
Yıllarını bu mesleğe vermiş, berber ve kuaförlerimizin dile getirdiklerini sizlere aktarıyoruz;
BİLAL KARABULUT:
Berberliğe 1987 yılında çırak olarak başladım. 34 yıldır bu işi yapmaktayım. İlkokulu bitirdikten sonra okuma isteğim olmadığı için eğitime devam etmedim ve berberliğe başladım. Kısmet Mahallesi Bilali Habeşi Caddesindeki dükkânımda kiracı olarak çalışmaktayım. Bu mesleğin en önemli sorunu bu işi bilmeyen kişilerin berber dükkânı açması ve fiyat olarak bazılarının ucuz çalışarak bu mesleği değersizleştirmesi. Berber sayıları çoğaldığı için eskiden gelen müşterilere göre müşteri potansiyelimiz de ciddi düşüşler oldu. Mesela eskiden yoğunluktan duramıyorduk. Eskiden bir Cumartesi günü şuan ki bayram günlerine bedeldi. Ancak şimdi bayram günleri bile o müşteri potansiyeline ulaşamıyoruz. Ben berberliği kalıcı bir meslek olarak görüyorum çünkü bu bir ihtiyaçtır. Berberlik basit bir meslek değildir. Gerekli değeri görmesi lazım
HÜSEYİN TAŞ:
Berberliğe 12 yaşında çırak olarak başladım. Hem okula gidiyor hem de berberde çıraklık yapıyordum. 25 yıldır bu mesleği icra etmekteyim. Kısmet Mahallesi Gök Taksi Meydanındaki dükkanımda 16 yıldır çalııyorum. Eskiye göre müşterilerimiz düştü ama şuan da her sektörde piyasa olmuş durumda. Gelen zamlardan dolayı nefes alamaz haldeyiz. Eskiden sıra durmuyordu ama şimdi iş yapamıyoruz. Şuan ki yerimiz küçük ve biz bunu büyütmek istiyoruz ama imkanımız olmadığı için vali beyden destek rica ediyorum. Müşteri potansiyelimiz şuan için dalgalı gidiyor. Yani bazen yoğun bazen de hiç iş yok. Çırak ve kalfa bulmakta sorun yaşıyorum çünkü kimse bu işte çalışmak istemiyor. Gençlerin çoğu okula gittiği için kimse çırak olarak bir yerde çalışmak istemiyor. Eskiden bir berberler derneğimiz vardı ama şuan yok. Berberler sahipsiz bırakılmış durumda. Benim elemanlarımın yüzde 100’ü Suriyeli. Ben istiyorum ki onlarda ekmek yesinler. Ben onlara destek oluyor, onları kalkındırıyorum.
FERZEN DİREK:
Berberliğe 11 yaşında ilkokuldan sonra okula devam edemeyince bir berberde çırak olarak başladım. Yeni Mahalle Yunus Emre Caddesinde bulunan dükkanımda 21 yıldır kiracı olarak çalışıyorum. Malzeme masraflarının artması, alınan ürünlerin fiyatlarının sürekli yükselmesi bizi olumsuz etkiliyor. Müşterilerimiz genelde gençlerden oluştuğu için iş potansiyelimiz iyi durumda. Yeniliklere ayak uydurabiliyorum. 3 şubemizde de genç nesle hitap ediyoruz. Artan kira ve elektrik maliyetleri bizi etkiliyor. Eskiden berber ve kuaförlere derneğine bağlıydık ancak dernek kuaförler arasındaki birliği sağlamada yetersiz kaldı. Bu da birlikteliği sağlamada engel oluyır. Teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan ürünler mesleğimizin gelişmesine katkı sağlıyor. Teknolojiye yenilmeyen tek meslek kuaförlüktür.
ÇETİN ARİ:
Berberliğe 14 yaşında abimin yanında çırak olarak başladım. O zamanın şartlarından dolayı eğitime devam edemedim. Raman Mahallesi Yunus Emre Caddesinde bulunan dükkânımda 15 yıldır kiracı olarak çalışıyorum. Eskiden işimiz çok iyiydi ancak özellikle bu son 2 yıl koronadan dolayı işlerimiz çok kötü durumda. Batmanda 2007 yıllarında 200–250 civarı berber varken şuanda belki 3000 fazla berber var. Bunun nedeni belgesi olmadan dükkân açabiliyor olmaları. Denetim olsaydı kalfalık belgesi, ustalık belgesi gibi belgeleri olmayanlar berberlik yapamazdı ama denetim olmadığı için yapıyorlar. Berber sayıları bu şekilde artınca haliyle müşteri potansiyelimiz düşüyor. Etrafta 20 berber var. 2 tanesi nöbetçi olsun, diğerleri Pazar günü kapalı olsun. Eczane sistemi gibi olsun istedik ama olmadı. Direk sıkıntımız da elektrik faturalarımızın yüksek gelmesi.
MUSTAFA GÜZEL:
15 yaşımdan beri aklımdan hep berber olmak geçiyordu. 18 yaşıma geldiğimde bir berberde çırak olarak başladım. Bu işte usta olmak için çok mücadele ettim. Çıraklık, kalfalık, ustalık eğitimleri aldım. 4 yıl kalfalık yaptıktan sonra kendi çalıştığım iş yerimi devren satın aldım. Raman Mahallesi SSK Caddesindeki dükkânımda 11 yıldır çalışıyorum. Mesleğimden çok keyif alıyorum. Ancak Batman’da gereğinden fazla berber olması bizi olumsuz etkiliyor. Çırak ve kalfa sıkıntısı çekiyoruz. (Bu arada bizim şuanda çırak ve kalfa ihtiyacımız var. Sizin aracılığınızla duyuralım işe ihtiyacı olanlar 0541 582 10 27 bize başvuru yapabilirler). Pandemi süreci de bizi çok etkiledi. Mesela eskiden düz kesim isteyenler şimdi daha modern ve farklı kesimler istiyor. Bizim şuan bağlı bulunduğumuz bir dernek yok. Biz isterdik ki bir derneğimiz olsun. Orada alınan kararlara tüm berberler uysun. Elektrik faturalarının çok yüksek gelmesi ve su kesintisi çok olduğu için hem biz hem de müşterilerimiz mağdur oluyor.
HASAN AKSOY:
Berberliğe ortaokul yılarında amcamın yanında çırak olarak başladım. Amcamın yanında çalıştıktan sonra 1985’te İstanbul’a gittim. İstanbul’da 5 sene çalıştıktan sonra Batman Ziya Gökalp Mahallesi SSK caddesinde bulunan berber dükkânımda 31 yıldır çalışıyorum. Eskiden Batmanda sayılı kuaför vardı ama şimdi her yerde kuaför var. Bunların çoğu da gayri resmi açılan yerler. Belgeleri yok, vergi dairesinde kayıtları yok ama dükkân açıyorlar. Eskiden kenar mahallerdeki müşteriler bile bize geliyordu ama şimdi oralarda açılan berberlere gidiyorlar. Bunu esnaf ve sanatkârlar odasının, belediyenin vs. denetlemesi lazım ama denetlenmiyor yeterince. Normalde meslek gruplarında Pazar Günleri tatil olması lazım ancak denetim olmadığı için kimse kurallara uymuyor. Eskisi gibi kalfa bulamıyoruz çünkü eskiden insanlar iş öğrenmek için bize geliyordu ancak şimdi ücretleri beğenmiyorlar. Eskiden el makinesi veya makasla tıraş yapılıyordu ama şimdi herkes eline şarjlı tıraş makinesini almış tıraş yapıyor. Eskiden ustura ile tıraş yapılırken şimdi makine ile yapılıyor. Eskiden herhangi bir yerde normal bir dükkân açıyorduk ve müşteriler geliyordu. Ancak bu zamanda dükkânların maliyeti çok yüksek çünkü insanlar görsele çok önem veriyor. Kesimi iyi olmasa bile mekân tasarımından dolayı müşteri çekiyor. Biz de bu sebeple dükkânımızı modern bir şekilde tasarladık. Eskiden bir kolonya, bir krem kullanırken şimdi spreyler, maskeler vb. işlemleri de yapıyoruz. Biz 60-70 kişi civarında berber ve kuaförler olarak esnaf ve sanatkârlar odasına bağlıyız ama yeterli sayımız olmadığı için yani bildiğim kadarıyla 150 civarı olması lazım ki kuaförler ve berberler odasını açabilelim. Bu meslek kıyamete kadar da var olacak bir meslektir.
MURAT HAMARAT:
16 yaşında Batmanın Kozluk ilçesinde kuaförlerde çıraklık ve kalfalık yaptım. Daha sonra da Batman merkezde usta olarak çalıştım. Daha sonra Akyürek Mahallesi Petrol İş Caddesinde bulunan dükkânımda 2,5 yıldır çalışıyorum Mesleğimle ilgili en önemli sorun piyasadaki zamlara eşlik edemiyor olmamız. Yani fiyata yansıtamıyoruz. Müşteriler berberlerdeki zamlara karşı çıkıyor. Her şeye 2 katı zam geliyor ama biz tıraş ücretini 5 lira arttırdık mı hemen itirazlar geliyor. İsteğimiz müşterilerimizin piyasa koşullarına göre bize anlayış göstermeleridir. İşimiz çok zahmetli bir iş değil ama bir insanın bakımıyla ilgilenmek herkesin yapabileceği bir iş değil. En büyük giderimiz elektrik olduğu için o konu da zorlanıyoruz. Berber sayılarının artması, özellikle de Suriyelilerin berber dükkânı açması müşterilerimizin azalmasına sebep oluyor. Eskiye göre insanlar çocuklarını bir yere zanaat öğrensinler diye göndermiyorlar. O yüzden çırak ve kalfa bulamıyoruz. Berberlik insanların temel ihtiyaçlarından olduğu için asla ölmeyecek bir meslek ama hak ettiği değeri de görmeyen bir meslek.
İSMET ÖNEL:
Berberliğe 15 yaşında abimin yanında çırak olarak başladım. Askere gidene kadar da çıraklıktan sonra kalfalık yaptım. Askerden döndükten sonra abimin yanından ayrıldım ve kendi yerimi açtım. Meydan Mahallesi Cumhuriyet Bulvarında bulunan dükkânımda 27 yıldır çalışıyorum. Mesleğimizle ilgili en önemli sorun berberlerin çok fazla olması, özellikle de kaçak berberlerin fazla olması. Berberlerin, berberler ve kuaförler odasının olmaması ve Belediyenin veya esnaf ve sanatkârlar odasının bu kaçak berberler üzerinde durmamasından dolayı her yerde berber açılmış. Bu durum bize gelen müşterilerin azalmasına sebep oluyor. Çırak ve kalfa bulamıyoruz çünkü eli makine tutan hiçbir resmiyeti olmadan, belgeleri olmadan berber dükkânı açıyor. Bu resmiyetin olmayışı işlerimizi düşürüyor ve gelir kaybımıza neden oluyor. Bunların önüne geçilmesini Belediyeden ve esnaf ve sanatkârlar odasından rica ediyoruz. Gayri resmi berberlerin önüne geçilmezse kapanmak zorunda kalacağız çünkü müşteri düşüyor, gelir düşüyor. Oda kurulursa ve kaçak berberlerde buna bağlanırsa( yani resmiyete geçerlerse) belli bir düzen oluşur.
RAMAZAN TENHA:
Berberliğe 24 yaşında dayımın oğlunun yanında başladım. O daha önce İstanbul’da berberlik yapmıştı ve Batmana dönünce yanımda çalışır mısın dedi ve böylece başlamış oldum. Mesleğimizle ilgili en önemli sorun malzeme fiyatlarının çok pahalı olması ve berberler arasında birlik ve beraberliğin olmamasıdır. Kalfalık ve ustalık belgelerinde kolaylık sağlansın istiyorum. Berberlerin açılma gün ve saatleri olsun, fiyatlardaki birlik olsun sağlansın istiyoruz. Raman Mahallesi Serhat Caddesinde bulunan dükkânımda 5 yıldır çalışıyorum. Eskiye göre müşteri sayılarımız düşük. Eskiden 20 ise şuan 10 kişi ama bu düşüşün koronadan olduğunu düşünüyorum. Çırak ve kalfa bulmada sorun yaşamıyorum çünkü elini sallasan çırağa denk geliyor. Elektriğimiz 300 liradan 800 liraya çıktı. Faturaların böyle yüksek gelmesi bizi zorluyor. Berberlik benim severek yaptığım bir meslek. Bize her yaştan müşteri tıraş için geliyor. Eskiye göre şimdi saç boyalarında talep arttı. Müşteriler artık berberlikte sanata değil görselliğe, lükse para veriyor. Berberlik ne olursa olsun asla bitmeyecek bir meslek çünkü tıraş kişisel bir bakımdır.
SALİH KAPLAN (Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı):
Bizim şuanda Batman’da erkek kuaförü odaya kayıtlı bulunan 75 üyemiz var. Tabi bunun çok çok üzerinde kayıt dışı olan, odaya kayıt olmayan berber ve kuaförler var. Tabi bizim berberler konusunda yaşadığımız bazı sorunlar var. En çok sorun yaşadığımız konu özellikle fiyat konusundaki haksız rekabet durumudur. Kayıtlı sayısı az olduğu için genelde onların sorunlarını çözme noktasında yetersiz kalıyoruz çünkü kayıt dışı olanlar daha çok olduğu için maalesef uygulamak istediğimiz kendi talepleri olan bir gün istirahat konusu var, fiyat tarifesi konusu var tabi bunlar sayıları az olduğu için bu konuda bu hizmetleri bir türlü bitiremiyoruz. Bir oda kurulabilmesi için 500 kişi üye sayısını bulmaları lazım. Oda noktasında bir sıkıntı yok ama önemli olan şuan kayıt dışı olan, oda kaydı olmayan üyelerin de gelip kayıt olması lazım. Kayıt olurlarsa birliktelik olur ve oradaki çoğunluğun vereceği kararlar uygulanır. Batmanda en çok sıkıntı berberler ve kuaförle ilgili sıkıntılar çünkü her yer de var ve bunun önü alınamıyor. Biz bu sektöre önem veriyoruz. İhtiyaçtan çok fazla iş yerinin açılması pastayı bölüyor.. İş yeri açmak kolay. Kim boş bir dükkân bulsa dizayn edebiliyor ama vergisiydi, odasıydı, açma ruhsatını alanlar bu konuda bir gider, bir maliyet var ve o maliyeti göz önünde bulundurarak bir fiyat politikası uyguluyor, olmayanlar da ona göre bir fiyat uyguluyorlar. Böyle olunca da haksız rekabet ortaya çıkıyor. Batman Esnaf ve Sanatkarlar Odası, Batmandaki tüm esnafların odasıdır ve tüm esnaflar kayıt yaptırabilirler. Kayıtlı olan berber esnafımız şikayeti konusunda haklıdır çünkü vergisini veriyor, giderini veriyor, BAĞ-KUR’unu veriyor. Şimdi bu maliyet oluşunca mecbur kalıyor ve ona göre bir fiyat tarifesini uyguluyor. Bu meslekteki diğer sorunlar da tartışılabilir. Bir gün istirahat etmek, fiyat tarifesi durumunu ortaya koymak ona göre değerlendirilebilir, zaten onunla ilgili bir çalışmamız var. Fiyat tarifesini de aslında birçok sektörde başlatacağız. Son olarak tüm esnaflarımıza odaya kayıt yaptırma konusunda kolaylıklar getirdik. Daha önce kayıt esnasında resmi harç dışında alınan hizmet karşılığı olan ücretleri kaldırdık. Bütün esnaf arkadaşları odaya kayıt olmaya davet ediyoruz. Resmi harç dışında hiçbir hizmet karşılığı ücret alınmayacaktır. Odaya kayıt oldukları taktirde odayı ilgilendiren her türlü konuda yardımcı olmaya çalışacağız.
