Türkiye Cumhuriyeti 29 Ekim 1923 yılında kurulmuş.
97 yılı geride kaldı.
Cumhuriyet, 29 Ekim 2021 yılında 98. yaşına girmiş olacak.
Neredeyse bir asır önce kurulmuş oluyor ülkemizdeki yönetim biçimi olan Cumhuriyet.
Dünyadaki mevcut yönetim sistemleri arasında en iddialısı olan Cumhuriyet yönetimini hem halen içselleştiremeyenler var hem de anlamayanlar var.
Bu nedenle özellikle Cumhuriyeti anlamayan ve kafa karışıklığı yaşayanlara Cumhuriyeti 98. yaşında anlatmaya çalışacağım.
Cumhuriyet yurttaşlık merkezli devlet yönetim biçimidir.
İdari ve yönetim biçimi temsili bir azınlığın veya oligarşinin yönetiminden ziyade halk egemenliğini esas alır.
Cumhuriyetçilik, siyasete ve ideolojik esaslara dayanamaz.
En yüksek oy oranını elinde bulunduran vatandaşların doğrudan veya dolaylı olarak seçtiği temsilciler tarafından devletin yönetildiği bir yönetim biçimidir.
Cumhuriyet, demokrasinin teminatıdır.
Demokrasinin en önemli işlevi de devleti yönetenlerin Cumhuriyetin gereği olarak halk tarafından seçilmesidir.
Cumhuriyetle yönetilen tüm devletlerde yetki sahibi olan liderler seçimle iş başına gelenlerden oluşmaktadır.
Cumhuriyet kelimesi, kamusal şey, kamusal mesele anlamına gelir.
M.Ö. 509'da kralların devrilmesi ile MÖ 27'de İmparatorluğun kurulmasına kadar uzanan antik Roma Cumhuriyeti'nin anayasasına atıfta bulunarak modern anlamını taşıdı.
Cumhuriyet biçiminin ilk ortaya çıkışında aristokratlardan oluşan bir senato oluşur.
Özgür bireylerden oluşan, yargıçları seçme ve yasaları geçirme gücüne sahip birkaç halk meclisi ve bir çeşitli sivil ve siyasi otorite türlerine sahip bir dizi sulh yargıcı ile adalet sağlanır.
Yani yürütme ve yargı da bağımsızlık gücünü cumhuriyetin idari yapısından alır.
Cumhuriyet ile elde edilen egemenlik, kamusal çıkarları ve adaleti tesis etmenin teslimiyetidir.
Hem Cumhuriyetler hem de demokrasiler, vatandaşların çıkarlarını korumaya yeminli seçilmiş yetkililer tarafından temsil edildiği bir siyasi sistem sağlar.
Cumhuriyeti'nin anayasası da çoğunluk tarafından hazırlanan ve uyulması gereken asil belgedir.
Her ne kadar bazıları Cumhuriyeti din açısından sakıncalı görseler bile dünyada İslam Cumhuriyeti ibaresi başında olan birkaç cumhuriyetle yönetilen ülkeler de bulunmaktadır.
Cumhuriyetin en önemli özelliği ise halkın talep ve ihtiyaçlarına cevap olmasıdır.
İnsanların fikirleri, yaşam biçimleri ve inançlarını istedikleri gibi geliştirip yaşamalarını sağlar.
Çoğunluğun değil, tüm azınlık ve farklılıkların haklarını korur.
Kısaca Cumhuriyeti bu şekilde özetleyebiliriz.
