TÜPRAŞ Batman Rafinerisinin kapatılacağı yönünde bilgi kirliliği ve kafa karışıklığı almış başını gidiyor.
Güya Batman’ın çıkarlarını savunan siyasiler, Oda ve Sendikaların açıklamalarını okuyunca Batman’ın ne kadar zavallı ve sahipsiz bir şehir olduğunu anladım.
Üzüldüm, kahroldum ve Rafineri konusuna açıklık getireyim dedim.
Gazetelerde yayınlanan basın açıklamalarını okudum, tekrar tekrar okudum, “rafineri kapatılmasın” sözünden başka bir şey anlamadım.
Biri, “Batman’ın ekonomisini ayakta tutan kurum” diyor,
Diğeri ise rafinerinin kapatılması halinde işçilerin çok üzüleceğini söylüyor.
Rafinerinin, ne şekilde Batman Ekonomisini ayakta tuttuğuna dair ne veri ve rakamlar var ne de bu rafinerinin şehirde kaç kişiyi istihdam ettiği ve gelir sağladığına dair bilgiler var.
Bu basit açıklamaların içeriğinde rafinerinin Batman açısından önemini gösteren mantıklı ve gerekçeli hiçbir dayanak yok
Bunların savundukları dil ve argümanlara iş kalsa, bu rafineri kapatılır.
Ama ben rafinerinin kapanacağına ne inanıyor ne de ihtimal veriyorum.
Çünkü meseleyi etraflıca ele aldığımda oyun içerisinde oyun olduğuna inanıyorum.
Oyunların neler olduğuna değinmeden bu kapanma mevzusunun nereden çıktığına bakalım önce;
TBMM’de görüşülecek Maden Kanununda Değişiklik Yapılması Kapsamında, Yer Altı Kaynaklar ve Petrol Kanunu ile bazı değişiklikler yapılması öngörülüyor.
Bu değişikliklerle yerli üretim petrol fiyatlarının satışı yeniden düzenlenecek.
Bunun üzerine Tüpraş Genel Müdürü İbrahim Yelmenoğlu, Petrol Piyasası Kanunu ile ilgili TBMM'ye sunulan yasa teklifinin mevcut haliyle kabul edilmesi halinde Batman Rafinerisi'nin teslim aldığı ham petrolle ilgili yıllık 30 milyon dolarlık ek maliyet oluşacağı ve kâr edemez duruma gelecek rafinerinin kapatılmak zorunda kalacağı çıkışını yaptı.
Tüpraş Rafinerisi’nin, Türkiye’nin en çok kâr eden kurumu olduğunu daha önce bu köşede yazdığım yazılardan da hatırlatırsınız.
Bu yasanın taslakta ön görüldüğü şekli ile TBMM’den geçmesi ile birlikte TÜPRAŞ’ın sahibi olan KOÇ Holding’in kasasına giren kâr oranı, geçmişe oranla düşecek, Devlet ise daha çok kazanmış olacak.
Yani bu yasada, direk Batman’ın Ekonomisini etkileyecek bir durum yok ortada.
Sorun, TÜPRAŞ Rafinerinin ham madde ücret maliyetinin artması ile alakalıdır sadece.
TÜPRAŞ Batman Rafinerisinin bitüm ve diğer siyah ürünleri, ÖTV vergisinden muaf olduğu gibi KDV oranı da % 1’dir.
Bu kendilerine büyük bir avantaj sağlıyor ve büyük kâr elde edilmesini sağlıyor.
Enerji Bakanlığı bu kâr oranına göz dikmiş durumdadır.
Meselenin özü kısaca böyledir.
Rafinerinin kapatılıp kapatılmaması meselesine dönecek olursak;
Yasa olduğu şekli ile geçse bile Rafinerinin zarar edeceğini şahsen düşünmüyorum.
Elbette istenen düzeyde olmazsa da TÜPRAŞ Rafinerinsin Batman Ekonomisine katkı sağladığı inkâr edilemez.
Ama daha önceki yazılarımda da vurguladığım gibi, şehir olarak TÜPRAŞ’ın zarar ve faydalarını karşılaştığımızda ne yazık ki nimetlerinden faydalanmıyoruz.
Bize sadece yarattığı kirlilik ve oluşturduğu tehlike kalıyor.
Şu anda tam donanımlı bir tekstil fabrikasında bile Türkiye’nin en çok kâr ettiği TÜPRAŞ kadar personel çalıştırılıyor.
Petrol Batman’da çıkıyor ama Türkiye’de benzin ve motorin litresinin en yüksek fiyatta satıldığı şehirlerden biriyiz.
TÜPRAŞ’ın bitümü Karadeniz’deki illere bedava gidiyor ancak bizim Özel İdare ve Belediye parayı bankaya yatırmayana kadar kendilerine bitüm verilmiyor.
Rafineri, Petro Kimya, Lastik Fabrikası gibi yan sektörler oluşturmayı bırak, ünitelerini bile doğru dürüst yenileyip ek üniteler (kükürt giderme gibi) eklemiyor.
Onlar için varsa yoksa kendi holdinglerine daha çok kazanç sağlamaktır.
Şu anda savurdukları “kapatırız” tehdide sırf kâr oranının düşmemesi için başvurdukları bir hamleden ibarettir.
Eminim ki şu anda bu hali ile bile Rafineriyi satmaya kalkışsalar, birçok kurum satın almak için sıraya girer.
Ha bir de Rafineriler, Özelleştirme İdaresi tarafından 2005’te satışa blok olarak satılırken sanırım o dönemlerde zarar eden Batman Rafinerinin kapatılmayacağı şartı ile satılmıştı.
Ha illa da Batman Rafinerisini işletmek istemiyoruz diyorlarsa bu Rafineri tekrar TP’ye devir edilebilir ve işletmesi bu kurum tarafından yürütülür.
Doğru olan da budur zaten.
TÜPRAŞ Rafinerisinin ihtiyacı olan ham maddenin tümünü sağlayan TP için de burayı işletmek, ciddi manada kazanç sağlar.
Ama ne olursa olsun KOÇ Grubu’nun kârlı bir işletme olan TÜPRAŞ Batman Rafinerisini kapatacağına inanmıyorum.
