Yasa koyucu tarafından, çalışma hayatında kadınlara yönelik ayrımcılığın önlenmesi için düzenlemeler yapıldığı gibi, yasa ve yönetmeliklerle kadın çalışanlara bazı haklar tanınmıştır.
İş Kanununun 5.maddesinde;
“İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz.
Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamaz.
İşçinin cinsiyeti nedeniyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz” şeklinde koruyucu düzenleme yapılmış ve ayrımcılığın yaptırımı olarak da işçiye “dört aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminat ve yoksun bırakıldığı haklarını” talep etme hakkı sağlanmıştır.
Yine gebelik ve doğum sürecinde olan kadın çalışanlara da bazı haklar tanınmıştır.
Buna göre;
“Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır.
Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir.
Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir.
Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.
Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.
Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.
Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.
Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir.
Bu süreler hekim raporu ile belirtilir.
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.
Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.”
Aynı madde hükmü ile süt izni de düzenlenmiştir;
Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir.
Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler.
Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.”
Kadın çalışanlara yönelik bir başka düzenleme de evlilik sebebiyle kıdem tazminatıdır. Gerçekten de, evlendikten sonra bir yıl içinde iş sözleşmesini fesheden kadın çalışanlara kıdem tazminatı hakkı tanınmıştır.
Bu haktan yararlanabilmek için iş sözleşmesi devam ederken evlenen çalışanın, 1 yıl içinde evlilik sebebi ile iş akdini feshettiğine dair dilekçeyi, evlilik cüzdanı fotokopisini de ekleyerek işverene vermesi gerekmektedir.
Yine, kıdem tazminatına hak kazanabilmek için geçerli olan en az 1 yıl çalışmış olma şartı burada da geçerlidir.
