İşverenin iflas etmesi halinde işçilerin, kıdem ve ihbar gibi tazminat alacakları ile ücret, fazla mesai gibi ücret niteliğindeki alacaklarını alamadıkları, hatta işçilerin “nasıl olsa işveren iflas etti, haklarımı almam mümkün değil” düşüncesiyle alacaklarından vazgeçtikleri görülmektedir.
Ancak işçilerin alacaklarını iflas masasından almaları mümkündür.
İflas; ticaret mahkemesi kararıyla iflasına karar verilen borçlunun haczedilebilen tüm mal varlığının satışa çıkarılarak alacaklılarına ödenmesini sağlayan cebri bir icra yöntemidir. Kişisel icradan farklı olarak, iflas sadece tacirler için uygulanabilir.
Borçlunun haczedilebilen tüm mal ve haklarının tamamı “iflas masasını” oluşturur.
İflas masasını oluşturan bu mallar borçlunun borçlarını ödemesine tahsis edilir.
İflas masası tarafından bazı alacaklar öncelikli ödenir;
• Rehinli alacak varsa öncelikle rehin konusu malın varlığından doğan vergiler başta olmak üzere kamu alacakları ödenmelidir.
• Sonra rehinli malın muhafazası ve paraya çevrilmesi için yapılan masraflar ödenmelidir.
• Daha sonra rehinli alacaklar ödenmelidir.
• Ardından masa alacakları ödenmelidir.
• Bundan sonra ilk sırada işçilik alacakları gelmektedir.
Yukarıda da belirtildiği gibi, rehin alacakları, kamu alacakları, masa alacakları ödendikten sonra ilk sırada işçilik alacakları bulunmaktadır.
Ancak kanun koyucu her işçilik alacağı için bu güvenceyi sağlamamıştır.
İflasın açılma tarihinden bir sene önceye kadar olan işçilik alacakları (ücret, fazla mesai, genel tatil, yıllık izin vb.) ile yine son bir yıl içinde işten ayrılan işçilerin ihbar ve kıdem tazminatları 1. sırada yer alacaktır.
Örnek vermek gerekirse; iflas eden işyerinde 3 yıldır çalışan ve bu üç yıl boyunca ödenmeyen hafta tatili alacağı bulunan işçinin sadece son bir yıla ait hafta tatili alacağı öncelikli ödenecektir.
Yine, iflasın açıldığı tarih itibariyle işten ayrılmasının üzerinden 1 yıldan fazla geçen işçilerin ihbar ve kıdem tazminatları da birinci sırada yer almayacaktır.
İflas nedeniyle işten çıkarılan işçinin ihbar ve kıdem tazminatı ise yine birinci sıradaki yerini alacaktır.
Sıralamaya uygun olarak alacakların ödenmesi sonucu işçilik alacaklarına sıra gelmeden paranın bitmesi durumunda ise artık yapacak bir şey kalmayacaktır.
Son olarak belirtelim ki, işverenin iflas etmesi ile işçilerin iş sözleşmesi sona ermemektedir. Zira iş sözleşmesi iflas masası ile devam etmektedir.
İflas masası işyerinin çalışmaya devam etmesini uygun bulursa, işçiler de çalışmaya devam etmek zorundadır.
Aksi halde kıdem ve ihbar tazminatı gibi feshe bağlı alacaklarını almaları mümkün değildir. İşçiler çalışmaya devam etmeleri halinde ücretleri için iflas masasından bir teminat göstermesini isteyebilir.
İflas masası teminat gösteremezse işçiler için haklı fesih imkanı doğacaktır.
